Żerowisko i pokarm bociana białego

Żerowiska bocianów w Polsce to przede wszystkim tereny podmokłe. Należą do nich wilgotne łąki, pastwiska, płytkie zbiorniki wodne, obrzeża stawów i rzek. Są to miejsca zasobne w pokarm przez cały sezon, nawet w ciągu szczególnie suchego roku. Okresowo ptaki korzystają również z użytkowanych przez człowieka pól uprawnych. Ma to miejsce głównie podczas trwania prac polowych, takich jak orka, żniwa. Bociany zamieszkujące półwyspy Iberyjski i Bałkański, oraz kraje Azji Mniejszej żerują ponadto na terenach stepowych, polach ryżowych itp.

Bocian biały jest mało wyspecjalizowanym drapieżnikiem, polującym na wszystkie stworzenia, które jest w stanie połknąć. W jego diecie znajdują się m.in.:

  • Bezkręgowce (dżdżownice, pijawki, ślimaki, małże, skorupiaki, chrząszcze, pasikoniki, świerszcze, larwy owadów);
  • Ryby;
  • Płazy (żaby, traszki);
  • Gady (węże, jaszczurki);
  • Pisklęta ptaków gnieżdżących się na ziemi;
  • Drobne ssaki (norniki, myszy, krety, ryjówki).

Poszukując zdobyczy bociany posługują się wzrokiem, dlatego wybierają tereny o niezbyt wysokiej roślinności. Choć żerujący bocian kojarzy się zwykle z chodzącym po łące ptakiem, może on również stać nieruchomo nad brzegiem wody lub norą gryzonia, czatując na ofiarę. Ponieważ najbardziej opłacalną strategią żerowania jest zdobycie możliwie największej ilości pokarmu przy minimalnym wysiłku, ofiarą ptaków padają zwierzęta najliczniejsze i najłatwiej osiągalne. Mimo powszechnego przekonania, że najważniejszym pokarmem bocianów są żaby, stanowią one dziś jedynie uzupełnienie bocianiej diety. Wynika to prawdopodobnie z faktu wyraźnego ograniczenia miejsc rozrodu i występowania płazów w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. W przypadku szczególnej obfitości jakiegoś rodzaju pożywienia, ptaki szybko dostosowują się do sytuacji i przestawiają na nową, łatwą zdobycz. Tak dzieje się na przykład w „latach mysich”, kiedy masowo występują gryzonie. Stanowią one wówczas dominujący składnik diety bocianów, a para ptaków wychowuje przeciętnie przynajmniej o jedno młode więcej. Pisklęta w pierwszych dniach życia karmione są głównie dżdżownicami. Później rodzice przynoszą im bardziej urozmaicony pokarm. Do prawidłowego rozwoju młode potrzebują sporych ilości różnorodnego pożywienia o odpowiedniej kaloryczności. Dlatego dorosłe ptaki, w okresie wychowu potomstwa, żerują nawet ponad 10 godzin dziennie. Para posiadająca 4 podrastające młode musi dostarczyć im codziennie około 3 kg pożywienia. Jego różnorodność zależy od zasobności żerowiska znajdującego się w najbliższym sąsiedztwie gniazda.

Bociany podobnie jak ptaki drapieżne nie trawią chitynowych pancerzyków owadów oraz sierści i kości kręgowców. Zwracają je w postaci wypluwek, które formują w żołądku. Wypluwki mają postać niewielkich kulek lub wałeczków i można je znaleźć pod gniazdami lub na żerowiskach. Zawierają sporo ziemi pochodzącej z przewodów pokarmowych dżdżownic. Badając ich zawartość można poznać skład bocianiej diety.